قانون اساسي روبات ها

[Samaneh]

25 ژانويه سال 1979 يکي از کارگران دستگاه هاي مونتاژ خط توليد موتور فورد به نام رابرت ويليامز توسط دستگاه کشته شد. اين اولين فردي بود که قرباني ماشين هاي خودکار يا به اصطلاح امروزي روبات ها شد. جالب اينکه مرگ رابرت ويليامز مصادف بود با پنجاه و هشتمين سالگرد نمايش يک تئاتر با نام روبات هاي جهاني روسم (R.U.R) که در آن کارل چاپک – نويسنده چک قرن بيستم – اولين بار نام روبات را به عنوان يک شخصيت مصنوعي وارد دنياي واژگان جهاني کرد. چاپک اين کلمه را براساس يک کلمه چکسلواکي به معناي بيگاري اختراع کرد و اين واژه در سال 1923 وارد ادبيات انگليسي شد.

البته به لطف راه اندازي خطوط مونتاژ صنعتي، روبات در دنياي امروزي به يک دستگاه معمولي و بعضاً پيش پا افتاده تبديل شده است.

با وجودي که يکي از همين روبات ها باعث مرگ ويليامز شده، امروزه روبات ها به غير از حيطه کارخانه و کارهاي سخت، به زندگي شخصي ما هم وارد شده اند، خانه مان را جارو مي کنند، مين هاي نظامي را خنثي يا منفجر مي کنند، به جاي ما در مريخ پرسه مي زنند، ميوه برداشت مي کنند، از افرادمسن مراقبت مي کنند و براي مابوردهاي مدار چاپي مي سازند.

يکي از نگراني هاي قديمي در مواجهه با روبات ها، بحث فناوري گريزي (Luddite) است که به خاطر ترس از جايگزين شدن روبات ها به جاي نيروي انساني مطرح شده و نگراني هاي بعدي که از آن استنتاج مي شود، مربوط به اين است که هوش مصنوعي روزي از هوش انسان پيشي مي گيرد.

براساس اين نگرش، روبات ها عليه انسان ها قيام کرده و کارفرمايان خود را از بين مي برند و اين همان مفهومي است که طبق سه قانون روباتيک ايزاک آسيموف، نويسنده مشهور داستان هاي علمي تخيلي، نبايد اتفاق بيفتد اولين قانون از قوانين سه گانه آسيموف که در دهه 1950 در داستان من روبات هستم (I.Robot) مطرح شد،
مي گويد:
قانون اول، يک روبات نبايد با ارتکاب عملي يا خودداري از انجام عملي باعث آسيب ديدن يک انسان شود. قانون دوم اين است که يک روبات بايد از تمامي فرمان هاي انسان تبعيت کند، مگر اينکه آن فرمان يا فرمان ها در تعارض با قانون نخست باشد و قانون سوم: تا هنگامي که قانون نخست يا دوم زير پا گذاشته نشده، روبات بايد وجود خود را حفظ کرده و در بقاي خود بکوشد.

قانون صفر
آيزاک آسيموف بعدا (در انتهاي داستان امپراتوري روبات ها) اصل ديگري را که از احتمال بروز مشکل پيشگيري مي کرد، به قوانين سه گانه افزود و قانون اول را نيز براساس آن به صورت زير کامل کرد:

قانون صفر: يک روبات نبايد به بشر آسيب برساند و يا با خودداري از عملي موجب آسيب به بشر شود.

قانون اول( تکميل شده): يک روبات نبايد به انسان آسيب برساند و يا با خودداري از عملي موجب آسيب ديدن او شود، مگر اين که قانون صفر نقض شود.

قانون چهارم
در سال 1974، يعني دو دهه پس از مطرح شدن قوانين سه گانه روباتيک آسيموف، ليوبن ديلوف، نويسنده بلغاري داستان هاي علمي تخيلي در کتاب راه ايکاروس، قانون ديگري را قوانين سه گانه آسيموف افزود، مبني بر اينکه طراحان روبات حق ندارند براي دادن ساختار انساني به روبات ها، روباتي بسازند که روان داشته باشد.


قانون چهارم بنياد دوستان
هري هاريسون، رييس آکادمي تکريم آسيموف در سال 1986 کتابي را با عنوان قانون چهارم روباتيک نوشت و در آن قانون چهارم را اين گونه مطرح کرد که توليد دوباره يک روبات در صورتي مي تواند انجام بگيرد که آن روبات با هيچ کدام از قوانين اول، دوم و سوم تعارض نداشته باشد.



قانون پنجم
نيکولا کساروفسکي، نويسنده بلغاري داستان هاي علمي تخيلي در سال 1983 در کتابي با عنوان قانون پنجم روباتيک، قانون، يک روبات بايد بداند که روبات است. استدلال کساروفسکي اين بود که اگر يک روبات انسان نما به نحوي بپذيرد که روبات نيست، مي تواند قوانين اول تا چهارم را نقض کند.



قوانين قرن بيست و يکم
در ماه اوت سال 2009، دو مهندس آمريکايي با هدف تحقق ساخت روبات هاي آينده، سه قانون روباتيک آيزاک آسيموف را به شکلي مدرن و امروزي تشريح کردند.

ديويد وودز (David Woods)، پروفسور مهندسي سيستم هاي يکپارچه دانگشاه ايالت اوهايو و رابين مورفي از دانشگاه A&M تگزاس در يکي از شماره هاي مجله علمي IEEEIntelligent Systems اين قوانين را به شيوه اي تغيير دادند که مي تواند در توسعه هوش مصنوعي ونسل هاي آينده روبات ها مورد ملاحظه قرار گيرد. ديويد وودز در اين خصوص توضيح داد: ديدگاه فرهنگي ما از روبات ها به گونه اي است که هميشه آنها را به صورت روبات هاي ضد انسان تجسم مي کنيم. ما انسان ها اعتقاد داريم که روبات ها مي توانند به موجوداتي بهتر از انسان تبديل شوند؛ به طوري که خطاهاي آنها بسيار کم تر از خطاهاي انساني باشد. ما در به روز رساني قوانين آسيموف قصد داريم تصويري راکه از روبات ها وجود دارد به روشي واقعي تر بررسي کنيم.

قوانين پيشنهادي وودز و مورفي به شرح زير است:

1- يک انسان نمي تواند از يک روبات استفاده کند بدون اينکه سيستم کار انسان روبات به بالاترين سطح قانوني و حرفه اي امنيتي و اخلاقي خود برسد.

2- يک روبات بايد به انسان به روشي مقتضي با نقش آنها پاسخ دهد.

3- يک روبات بايد مجهز به قدرت خودمختاري کافي براي محافظت از وجود خود باشد به شرطي که اين حفاظت يک انتقال تدريجي کنترل را ارايه کند که در تضاد با قوانين اول و دوم نباشد.


منابع: Elecrtonicsweekly , Wired

[Samaneh]

نمايش امکان خطرناک بودن غيرعمدي روبات ها براي انسان قانون اول روبات ها که ايزاک آسيموف براي اولين بار آن را مطرح کرد، مي گويد که روبات به هيچ وجه نبايد به انسان صدمه وارد کند. اين قانون دستمايه يکي از محققان لابراتوار روباتيک در اسلوني شده است. اين محقق در کنفرانس مهندسان موسسه الکترونيک و الکترونيکال روباتي را به همراه خود روي صحنه برد و از داوطلبان خواست که روبات صنعتي مربوط به خط توليد دست شان را منگنه بزند تا درک کنند که چه دردي را بايد تحمل کنند. خود اين محقق داوطلب اول بود. هر کدام از افراد داوطلب 18 بار مورد اصابت و ضربه اين روبات قرار گرفتند و بعد هر کدام از اين ضربه ها را در دسته هاي «بدون درد» تا «تحمل ناپذير» ارزيابي و رده بندي کردند. بورات پووس (Borut Povse) معتقد بود که با اين آزمايش مي توان آينده روبات ها را پيش بيني و بين تعامل روبات ها با انسان ها و قوانين روباتيک آسيموف تعادلي برقرار کرد.

روباتي که پووس و همکارانش به اين مراسم آوردند يک روبات کارگر در خط توليد محصول آپسون بود که معمولا براي مونتاژ دستگاه هاي فروش قهوه به کار مي رود. آنها اين روبات را طوري برنامه ريزي کرده بودند که دست داوطلبان را 18 بار ضربه بزند. بعد از آن داوطلبان مي بايست درد حاصل از اين ضربه ها را در چهار دسته بي درد تا درد تحمل ناپذير رده بندي مي کردند پووس که خودش داوطلب اول بود، گزارش داد که بيشتر اين ضربه ها آرام و قابل تحمل بودند. بووس و همکارانش بعد از آن، از يک دست مصنوعي انسان استفاده کردند تا ضربه هاي سخت تر اين روبات را نشان دهند و با اين کار سرعت بيشينه اي را که يک روبات مي تواند روي بدن انسان ضربه وارد کند محاسبه کردند.



روبات ها چگونه کار مي کنند؟

کنترل روبات در سه مرحله انجام مي شود: درک، پردازش و حرکت روبات بايد به وسيله حسگرهايي که در آن تعبيه شده پيرامون خود را درک کند. بعد از آن اطلاعات را پردازش کند و دريابد که چه کاري را بايد انجام دهد و سپس وارد عمل شود.

فاز پردازش، پيچيده ترين مرحله براي روبات است. در ابتدا بايد اطلاعات خام را از حسگرهايي که مستقيماً دستورها را مي گيرند تفسير کند و بعد اين دستورها به وسيله بازوهاي روبات اجرا شوند. در واقع موتورهاي الکترونيکي و محرک هاي خطي کارهاي فيزيکي را انجام مي دهند.

براي بيشتر کارهاي مصنوعي، پردازش شامل ساخت اشيا يا استدلال از روش مدل شبه شناختي مي شود. اين مدل ها نشان مي دهد که چگونه روبات با جهان يا محيط اطرافش تعامل برقرار مي کند.

روبات ها از تشخيص الگويي، نگرش کامپيوتري، روش هاي نقشه يابي، برنامه ريزي حرکتي و روش هاي ديگر هوش مصنوعي استفاده مي کنند تا نحوه کار کردن را در مي يابند.

وقتي که روبات ديوانه مي شود:

با توجه به مراحل کار روبات ها اين سوال مطرح مي شود که اگر روبات ها ديوانه شوند چه اتفاقي رخ مي دهد و آيا روبات ها واقعا از کنترل خارج مي شوند؟

در اصل جواب اين سوال مثبت است! اگر برنامه نرم افزاري کنترل روبات دچار مشکلي شود، روبات از کنترل خارج مي شود البته گفتني است که اين موضوع به سخت افزار روبات ربطي ندارد.

به طور مثال، اگر روبات به چيزي يا کسي برخورد کند ولي حسگردهاي لمسي اش کار نکند، در واقع فرمان در حافظه روبات گير کرده و مغز روبات مرتب به آن فرمان مي دهد که به حرکت ادامه دهد اما روبات متوجه نمي شود که راهي براي عبور وجود ندارد.

حال اگر برنامه نرم افزاري روبات از کار بيفتد و انساني در اطراف روبات وجود داشته باشد، اين برخورد چقدر سريع و با چه شدتي خواهد بود؟ اين سوالي است که پووس در مرحله بعد مي خواهد به آن پاسخ دهد.


آيا هميشه آزمايش ها دردسر ساز است؟

آيا راهي وجود دارد که محدوديت هاي سرعت و قدرت يک روبات در مجاورت انسان را بدون اينکه به انسان صدمه بزند، آزمايش کرد؟ شايد نه.

کارل هاو (Car Howe)، محقق مرکز بانکي گروپ در اين مورد مي گويد: راهي وجود دارد، ولي انسان ها نسبت به درد خيلي حساسند و مطمئن نيستم که راهنمايي براي آشکارسازي محدوديت هاي پذيرفتني مربوط به سرعت يک روبات در مجاورت انسان وجود داشته باشد اما پووس مي تواند با آزمايش هاي خود به اين موارد دست يابد.



منبع: Tech News World
ترجمه: نسترن صائبي

[amin]

جالبه ولی نسبتا طولانیه
اینجوریه که تعداد بازدید از مطالب علمی کم میشه!

[Samaneh]

حق باشماست ، من خودم تا جایی که بتونم بعضی قسمت های مطالب و که مهم نباشن حذف میکنم ولی بعضی مطالب و نمیشه حذف کرد.